Przejdź do treści 
Techniki radzenia sobie ze stresem w pracy pilota
Latanie to nie tylko przyjemność. Szczególnie jeśli jest to naszą pracą. Jak w każdej pracy tak i tu czasem dochodzi do sytuacji stresujących…
Jedną z technik radzenia sobie ze stresem jest trening Biofeedback szczególnie polecany osobom wykonującym ekstremalne zawody m. in. pilotom zawodowym.
Nazwa Biofeedback oznacza biologiczne sprzężenie zwrotne, a trening polega na ćwiczeniu fal mózgowych tak, aby utrzymać je na odpowiednim poziomie za pomocą aparatury. Co ciekawe pierwszy raz ta metoda została wykorzystana w ośrodku szkolenia astronautów i pilotów NASA a obecnie stosuje się ją w wielu placówkach medycznych na świecie. Można wyróżnić różne rodzaje tej metody:
- Biofeedback EEG – jako podstawa neurofeedbacku zakłada możliwość treningu, którego celem jest usprawnienie funkcjonowania mózgu poprzez trenowanie wytwarzanych fal mózgowych o różnych częstotliwościach. Bazuje on na możliwościach związanych z plastycznością mózgu.
- Biofeedback SEMG – zwany miofeedbackiem. Jest to możliwość samokontrolującego ćwiczenia mięśni u pacjentów z zaburzeniami ich funkcjonowania. Stosowany jest zarówno do uaktywniania, jak i zmniejszania aktywności mięśniowej (stąd mówimy o kontroli mięśniowej – samokontrolujące ćwiczenie mięśni). Należy do metod inwazyjnych (bolesnych) polegających na badaniu igłą wkłuwaną do mięśnia. Natomiast metoda nieinwazyjna (bezbolesna) tzw. elektromiografia powierzchniowa polega na naklejaniu elektrod samoprzylepnych w obszarze badanego mięśnia lub aplikacji elektrod.
- Biofeedback HRV – oparty na analizie zmienności rytmu serca. Do prowadzenia treningu HRV biofeedback służą narzędzia do oceny, raportowania i treningów standardowych wskaźników zmienności rytmu serca. Trening HRV Biofeedback, poprzez naukę bezwysiłkowego oddechu relaksacyjnego, przyniesie pozytywne rezultaty poprzez:
- zwiększenie odporności emocjonalnej;
- poprawę funkcjonowania poznawczego;
- poprawę nastroju;
- zmniejszenie poziomu hormonów stresu;
- redukcję stanów lękowych; obniżenie wysokiego ciśnienia.
- Biofeedback GSR lub EDR – najbardziej czuły rodzaj biofeedbacku, odnosi się do możliwości pomiaru reakcji skórno-galwanicznych. Trening służy nauczeniu się kontrolowania temperatury i oporności skóry bez względu na stan układu wegetatywnego.
- Biofeedback HEG – jest to możliwość sterowania obiegiem krwi w określonych obszarach mózgu, w celu ich stymulacji. Trening ma wpływ na lepsze ukrwienie i odżywienie struktur mózgowych dzięki możliwości obrazowania stopnia utlenowania krwi w mózgu
- 6. Biofeedback oddechowy – to nauka kontrolowania oddechu w celu usprawnienia swojego funkcjonowania. Opiera się na założeniu, że niekorzystne stany emocjonalne wpływają na jakość oddychania, co powoduje jego zakłócenie. Kontrolowanie rytmu i czasu oddechu ma więc bezpośredni związek z kontrolą emocji.
- Biofeedback RSA – to trening łączący w sobie procesy samoregulacji w zakresie oddechu i rytmu serca. RSA odnosi się do zmienności rytmu serca, która dostosowuje się do określonego cyklu oddechowego. Dzięki RSA możemy uzyskać stan równowagi organizmu, poprawiając funkcje nie tylko serca i wydolności oddechowej, ale również w efekcie końcowym warunkować homeostazę (równowagę) wewnętrznego środowiska organizmu. W treningu RSA biofeedback wyzwalamy i wzmacniamy proces synchronizacji oddechu z pracą serca. Ma to znaczenie dla większej odporności na stres, aktywności umysłu, samoświadomości i samokontroli oraz lepszej koncentracji uwagi. Pozwala ocenić, a także skutecznie skorygować stan zaburzonych funkcji wegetatywnych, takich jak oddychanie, akcja serca, procesy wewnątrzwydzielnicze. Metoda została wynaleziona i opracowana w Rosji na początku lat 80 przez naukowca – fizjologa Aleksandra Smetankina. Trening RSA Biofeedback odbywa się za pomocą urządzenia (głowicy), które rejestruje elektryczną aktywność serca (EKG) przy pomocy elektrod zamocowanych na skórze klatki piersiowej i specjalnego oprogramowania.
- Biofeedback SCP (zmian polaryzacji kory) – oznacza wolne potencjały korowe, czyli zmiany polaryzacji błony. Jeśli uzyska się negatywną polaryzację, doprowadzi to neurony do większej „gotowości” do pracy. Aby uzyskać taki efekt, trenuje się poniżej częstotliwości 1–2 Hz (fale delta).
- Biofeedback temperaturowy – to trening podwyższania ciepłoty ciała. Związany jest z zaburzeniami gospodarki cieplnej na skutek przedłużającej się sytuacji stresowej. W dużej mierze trening wykorzystuje założenia technik relaksacyjnych.
Udowodniono, że metoda Biofeedback zwiększa możliwości umysłu: poprawia zdolności zapamiętywania, koncentrację uwagi, szybkość i kreatywność myślenia, podwyższa samoocenę, równocześnie uczy relaksu, niweluje stres, lęki oraz napięcie. Jest to metoda całkowicie bezpieczna, bezinwazyjna, stosowana do pracy indywidualnej.
